Πρώτη φορά σε τμηματάκι

«αὐτὰ εἶναι τὰ μαθήματα, ὁποῦ τοὺς δίνετε, καὶ θέλετε νὰ τοὺς φωτίσετε!
τόσο κάνει νὰ τοὺς φωτίσετε μὲ μία φούχτα στάχτη στὰ μάτια! (...)

Εἶναι δύο φλόγες, διδάσκαλε, μία στο νοῦ, ἄλλη στὴν καρδία, ἀναμμένες ἀπὸ τὴ φύσι εἰς κάποιους ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι εἰς διάφορες ἐποχὲς διαφορετικὰ μέσα μεταχειρίζονται γιὰ ν᾿ ἀπολαύσουν τὰ ἴδια ἀποτελέσματα.»

Δ. Σολωμός ("Διάλογος")

«Ωραία τα λέτε, με τρόπο που μας δίνετε να τα καταλαβαίνουμε», μου λέει τις προάλλες μια μαθήτριά μου κι εγώ έλαμψα μέσα μου αν και με κατέβαλε μια δόση καχυποψίας. Εξάλλου η βασική μου έγνοια είναι πόσο καλά μεταδίδω στα παιδιά τη γνώση και κατά πόσο εκείνα την εκλαμβάνουν αφού πρώτα την περάσουν από το κόσκινο της κρίσης τους.

Για εμάς που αγαπήσαμε λίγο παραπάνω τα Νεοελληνικά μαθήματα από κάποιους άλλους, που δεν τα διδαχθήκαμε απλά αλλά μάθαμε να κρίνουμε πριν δεχτούμε και να αποκτούμε δική μας άποψη, το μόνιμο άγχος μας είναι πώς να μάθουμε στα παιδιά να σκέφτονται και να αμφισβητούν. Συχνά οι γονείς μας λένε να τους λύσουμε τις ασκήσεις κι άλλοτε να τα διατυπώσουμε όπως τα θέλει η καθηγήτρια στο σχολείο. Το πλήγμα στην εκπαίδευση είναι αυτή η στείρα παπαγαλία που αντί να ελαττώνεται σε κάθε αλλαγή του συστήματος, συνεχώς αυξάνεται.

Για εμάς που αγαπάμε λίγο παραπάνω τα Νεοελληνικά η κατάσταση αυτή είναι αβάσταχτη. Επιπλέον, είναι λυπηρό να βλέπεις στα μάτια του παιδιού τη σκέψη που δεν το αφήνουν να εκμεταλλευτεί. Τα παιδιά περιμένουν στο μάθημα την πολυπόθητη ερώτηση για να πούνε τη γνώμη τους και τότε τα μάτια τους αστράφτουν και οι λέξεις βρίσκουν μια όμορφη σειρά για να πούνε αυτό που θέλουν. Ανήσυχα στην αρχή μα αν σε δουν να γνέφεις συνεχίζουν αδιαφορώντας για τα σωστά της ύλης. Και πώς να τους πεις ότι κάνουν λάθος μόνο κ μόνο γιατί δεν αναφέρουν όσα θέλει το Υπουργείο;

Η πολύ μικρή μου εμπειρία δε μου αφήνει να βγάζω βιαστικά συμπεράσματα αλλά από τις μεγαλύτερες χαρές του μαθήματος πρέπει να είναι η στιγμή κατά την οποία οι μαθητές λένε κάτι άλλο από αυτό που λες εσύ και είναι ομοίως σωστό. Αυτό το όμορφο ξάφνιασμα καθώς έχεις συγκεντρώσει όλη σου τη σκέψη στα λόγια τους και διαπιστώνεις πως έχουν δίκιο. Ακόμη και να μην έχουν όμως μπορείς κάπως να τους κατευθύνεις, αρκεί που προσπάθησαν να κρίνουν με τις εμπειρίες τους άλλοτε επιπόλαια κι άλλοτε προσεκτικότερα.

Με σταθερά βήματα ανακαλύπτω τις μικρές χαρές της διδασκαλίας ανάμεσα στις δυσκολίες. Τα παιδιά, οι πιο αυστηροί μας κριτές, σε κοιτάζουν αρχικά με ψυχή δύσπιστη και κάθε φορά η πρόκληση δεν είναι απλώς να τους διδάξεις την ύλη αλλά να γίνεις έστω και για λίγο ένα όμορφο κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Έφηβοι με μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση ή με λιγότερη πειθαρχία που αναπαράγουν συχνά την παλιομοδίτικη πεποίθηση ότι τα φιλολογικά είναι βαρετά κάτι που είναι στο χέρι μας να το διαψεύσουμε και να το ανατρέψουμε.
Η πρώτη μου φορά στο μικρό μας τμηματάκι ξεκίνησε καλά αλλά έχουμε ακόμη πολλή δουλειά τόσο σε επίπεδο γνωστικό όσο και ψυχικό κάτι που όμως δε μου στερεί τον ενθουσιασμό.

«Μόνος σου κάνεις την ελπίδα φωνή

μα δε την αφήνεις αλήθεια να λέει

σπάει η καρδιά σου σε κομμάτια γυαλί

αδειάζει το σώμα μα ακόμα αναπνέει»